Begin november 2017 had ik met Oswald en Raf (TRT)
afgesproken om een paar canyons in Zwitserland af te dalen. Het hoogtepunt was
de Gamchi-canyon, die als één van de meest extreme canyons van Zwitserland
wordt omschreven.
De canyon is eigenlijk een canyon-grot-doorsteek die
start op 2000 m hoogte op het einde van een gletsjer. De kloof is op een
bepaald moment 250 m diep ingesneden en maar één tot enkele meters breed,
waardoor een groot deel van de canyon in de volledige duisternis zit. Een
bijkomende moeilijkheid is om een geschikt tijdsvenster te vinden, omdat de
debieten zeer hoog kunnen zijn. Het moet overdag vriezen boven de 2000 m en later
op het jaar ligt er te veel sneeuw en is de canyon dus onbereikbaar. Meestal is
er eind oktober-begin november een mogelijkheid tot afdalen, maar er zijn dus slechts
een paar dagen per jaar waarin een afdaling mogelijk is en veel mensen worden
ook nog eens afgeschrikt door de koude. Een
redding wordt omschreven als praktisch onmogelijk.
De aanloop van ca 2u in de Gamchivallei is schitterend, met
uitzicht op een woest landschap met gletsjers op de toppen. De canyon start in een koude,
besneeuwde en volledig minerale omgeving, waar je start met een paar rappels in de linker
affluent, waarna het debiet meer dan verdubbelt in de collector. Het eerste
deel van de collector is redelijk breed en na circa honderd meter stappen en
klauteren zijn er nog eens 3 korte, maar niet zo eenvoudige rappels. Hierna versmalt de canyon
aanzienlijk en start de oscuros met een rappel van 12m en dan de befaamde
rappel van 60 m in de duisternis en volle crue. Halverwege deze rappel start de
volledige desoriëntatie: overal water, een oorverdovend lawaai en een enorme wind, je kan er kop nog
staart aan krijgen. Eens beneden is het een apocalyptisch gebeuren om je touw in te
kitten, alsof je in een tropisch onweer zit, midden in de nacht.
Na een kort stukje stappen is het rappellen in prachtig
uitgeslepen watervallen, die ondanks hun geringe hoogte best pittig zijn. Na de
laatste waterval verbreedt de canyon weer en kom je in een zaal waarin, begeleid
door een lichtstraal, een waterjet van 100 m hoogte de canyon induikt. Dit is
echt een surrealistisch tafereel dat niet te beschrijven valt. Hierna is het
nog een paar 100 m stappen/kruipen/zwemmen in een zeer smalle kloof om dan
uiteindelijk weer buiten te komen. De topo geeft 3-4u aan voor de afdaling, wij
deden er minder dan 2u over. Waarschijnlijk waren we zelfs het eerste Belgische
team ooit.
De Gamchi is zeker niet voor iedereen weggelegd, maar voor
een ervaren speleo die zijn canyontechnieken goed beheerst zal het een prachtige
ervaring zijn. Een beetje koelbloedigheid is wel nodig, ik heb me nu en dan wel klein gevoeld.
Equipeermateriaal is zeker nodig, de amarrages hebben te lijden
onder de crues en sommige
zijn in extreem slechte staat. Uiteraard moet je ook nog eens geluk
hebben dat de condities goed zijn. Je kan het debiet inschatten aan de ressurgentie, maar weet, eens in de canyon is er geen weg terug!
